Sentezler

Organik reaksiyonlar yazılırken genelde kapalı formülleri yazılır. Reaksiyon sonucunda birden fazla ürün elde edilir. Elde edilmek istenen ürüne ana ürün denir Az olarak elde edilen ürünlere yan ürünler denir ve bu ürünler reaksiyon verimini düşürür. Bu tür ürünler genelde yazılmaz.

Organik reaksiyonları şu şekilde sınıflandırabiliriz.

· Katılma reaksiyonları

Yapıdaki çift bağ açılarak her bir karbon atomuna bir Cl iyonu bağlanır. Böylece C (karbon) 4 bağını tamamış olur.

·; Yerdeğiştirme reaksiyonları

CH₃CH₂CH₂Br + OH^- CH₃CH₂CH₂OH + Br ^-

Yapıdaki Br iyonu OH iyonu ile yer değiştirir.

· Eliminasyon (Ayrılma)

Yapıdaki Cl iyonları ayrılır C atomu çift bağ yapar.

01. Alkanların elde edilişleri

01.01. Wurt reaksiyonu

İki alkil halojenürlerin sodyum metaliyle reaksiyonu sonucunda elde edilir.

2R-X + 2Na R-R + 2 NaX

(R= CH₃- veya CR₃)

Halojenürün bağlı olduğu bağ kırılarak C-C bağı oluşmaktadır.

01.02. Corey- House Alkan Sentezi

Lityum dialkil küprat bileşikleri alkil halojenürleriyle reaksiyona girerek alkan oluşturur. Reaksiyonda verim çok yüksektir.

01.03. Grignard Reaksiyonları

Kuvvetli nükleofilik bileşiklerdir. Zayıf asidik hidrojen içeren bileşiklerle reaksiyona girerek hidrokarbonları oluştururlar.

01.04. Alken ve Alkinlerin Hidrojenlenmesi ile Eldesi

01.05. Alkil Halojenlerin İndirgenmesi

Alkil halojenürleri seyreltik asit ve çinkoyla reaksiyona girerek alkanları meydana getirir.

Br yapıdan ayrılarak yerine H girecek

02. Alkenlerin Sentezi

02.01. Alkollerden Su Çıkarılması

Bileşikteki H ve OH bağları kopar ve su çıkışı olur.

02.02. Hoffmann eliminasyonu

02.03. Dehalojenleme

Komşu iki karbondaki halojenlerin yapıdan ayrılması ile oluşur.

02.04. Alkil Halojenürlerin Dehidrohalojenlenmesi

Yapıdaki H ve halojenin ayrılması ile oluşur.

03. Alkinlerin Sentezi

03.01 Eliminasyon Reaksiyonlarıyla

Komşu dihalojenürlerin alkollü ortamda bazlarla eliminasyon reaksiyonları sonucu oluşur.

Düşük sıcaklıkta zayıf baz kullanıldığında tek dehidrohalojenleme meydana gelirken, aynı reaksiyon karışımında kuvvetli bir baz iki dehidrohalojenlemeyi sağlar.

03.02 Geminal dihalojenürlerden

03.03 Tetrahalojenürlerden

03.04 Uç Alkinlerden

Küçük molekül ağırlıklı alkinlerden daha büyük molekül ağırlıklı alkinler elde edilir.

04. Alkollerin Sentezi

04.01 Alkil Halojenürlerin Hidrolizi ile

04.02 Esterlerin Hidrolizi ile

04.03 Grignard Reaktifinin Katılması ile

Aldehitlere grignard reaktifinin katılması ile sekonder alkoller, ketonlara katılması ile tersiyer alkoller oluşur.

05. Eterlerin Sentezi

05.01. Alkollerin sülfürik asitle reaksiyonu ile

05.02. Williamson Sentezi

Alkollerin veya fenollerin sodyum tuzlarının alkil halojenürlerle verdiği reaksiyon sonucunda eterler elde edilir.

06. Karbonil Bileşiklerinin Sentezi

06.01. Aldehitlerin Sentezi

06.01.01. Alkollerden Eldesi

Alkollerin Oksitleyici reaktifler ile reaksiyonu sonucunda Aldehit elde edilir.

06.01.02. Asit Klorürlerin Katalitik Hidrojenlenmesi ile

06.01.03. Alkinlerin Hidrasyonu ile

06.01.04. Dihalojenürlerin Hidroliziyle

06.01.05. Komsu Karbonlardaki Hidroksilerin Ayrılması

06.01.06. Ozonlama ile

06.02. Ketonların Sentezi

06.02.01. Sekonder Alkollerin Oksitlenmesi

06.02.02. Komsu Karbonlardaki Hidroksilerin Ayrılması

06.02.03. Dihalojenürlerin Hidroliziyle

06.02.04. Uç Alkinlerin Hidrasyonu ile

06.02.05. Ozonlama ile

06.02.06. Fridel-Crafts Açilleme Reaksiyonu ile

07. Karboksilik Asit Türevlerinin Sentezleri

07.01. Asit Halojenürleri

Karboksilik asitlerin tiyonil klorür veya fosfor halojenürleri ile reaksiyonundan elde edilirler.

07.02. Asit Anhidritleri

Asit anhidritler asit klorürlerin nükleofilik sübstitüsyon reaksiyonları ile elde edilirler.

07.03. Esterler

Asitlerin katalizör olarak sülfürik asit kullanılarak primer veya sekonder alkollerle reaksiyonları sonucunda elde edilirler.

Diğer bir yöntem ise asit klorürlerinden ve asit anhidritlerinden eldesidir.

07.04. Amitler

Amitler en az etkin karboksilik asit türevleri oldukları için başlangıç maddesi olarak açil klorürler, asit anhidritler, esterler, karboksilik asitler kullanılarak elde edilebilirler. Tüm reaksiyonlar amonyak veya türevleri ile yapılır.

07.05. Nitriller

Amitlerin tiyonil klorür veya fosfor halojenürleri ile reaksiyonundan elde edilirler.

kimyaevi.org

Organik Reaksiyonlar